Intel dünyanın en büyük çip üreticilerinden olan Tayvan şirketi TSMC ile ABD içinde 12 milyar dolar değerinde çip üretim fabrikası kurulması konusunda anlaştığını açıkladı.
Fabrikada 1600 civarında kişinin çalışması öngörülüyor. Arizona’da kurulacak olan fabrikanın yapımına 2021 yılı içinde başlanacağı ve 2029 yılına kadar süreceği belirtiliyor. 2024 yılı içinde ise ilk çip üretiminin gerçekleşmesi planlanıyor. Ayda 20 bin silikon plaka üretileceği belirtiliyor.
TSMC şirketi Huawei, Apple ve Qualcoom gibi dünya teknoloji devlerinin ana çip üreticisi olarak üretim gerçekleştiriyor.
ABD Başkanı Trump seçildiği günden beri üretim ve tedarik zincir şirketlerinin Çin’i terk edip ABD topraklarına geri dönmesi için sürekli çalışıyordu.
Ayrıca Pentagon (ABD Ordusu diyebiliriz) başta F35 uçakları olmak üzere askeri projelerde kullanılan tüm çiplerin ABD toprakları içinde üretilmesi için tavsiyede bulunuyordu. F35 projesi dâhil birçok askeri projede kullanılan çipler TSMC şirketi tarafından Tayvan’da bulunan fabrikalarda üretiliyordu.
Çipler artık neredeyse üretilen her ürünün içinde yer bulmaya başladılar. Bu yüzden çip üretiminde dünya devleri en büyük payı kapma savaşındalar.
ABD çip üretiminde dünya lideri konumunda bulunmasına rağmen çip üretim fabrikalarının hem sayısının arttırılmasını hem de ABD topraklarında yer almasını istiyor.
ABD Kongresi’ne sunulan yasa ile çip fabrikaları ve ekipman üreticileri ile yarı iletken üreticilerinin ödediği verginin %40’ının üretici şirketlere geri verilmesini sağlayacak. Ayrıca federal fondan karşılanmak üzere 10 milyar dolar yardım ve 12 milyar dolar AR-GE çalışmalarında kullanılmak üzere para şirketlere ödenecek.
Çin 2015 yılında Made In China (MIC 2025) planını açıklamıştı. Bu plan kapsamında Çin başta çip üreticisi şirketlere destek amacıyla 50 milyar Euro para vereceğini açıklamıştı. Çin’e ait 2 ulusal varlık fonu çip üretiminde Çin’de birinci olan şirkete üretimini arttırması için 2.25 milyar dolar para verdiğini açıklamıştı.
Çin çip üretimi konusunda sürekli destek vermesine rağmen önemli ölçüde ilerleme sağlayamadı. Huawei şirketine ait olan HiSlicon çip şirketi dünyada ilk 10 şirket arasında yer alıyor. Çin dünyanın çip kullanılan ürünlerin üretimde önde olsa da üretimde kullanılan çiplerin büyük kısmını yurt dışından almak zorunda kalıyor.
Güney Kore şirketleri dünya çip satışından %24 pay alırken Tayvan şirketleri %5 pay alabiliyor. Çin ise sadece %4 pay alabiliyor.
TSMC şirketinin ABD topraklarında üretim kararı alması Çin ve ABD arasında yaşanan ticaret savaşının aslında yeni bir soğuk savaş şeklini almaya başladığını kanıtlayan bir gelişme olarak görülebilir.
Geçmişte yaşanmış soğuk savaş yıllarında da ülkeler batı tarafı (ABD ve ortakları) ve doğu tarafı (Sovyetler Birliği ve ona bağlı ülkeler) olarak iki kutba ayrılmıştı.
ABD yıllardan beri Çin’e yakın olması sebebiyle askeri projeler dâhil birçok çip teknolojisinin Çin tarafından çalınması ihtimaline karşı TSMC üstünde baskı oluşturuyordu.
Askeri projeler dâhil ABD şirketlerine üretim yapmaya devam etmek istiyorsanız Tayvan kökenli olsanız da ABD topraklarına taşınmaya zorlanıyorsunuz. TSMC şirketinin bir tarafı seçmek zorunda bırakıldığı açıkça görülüyor.
Çin ise çip üretiminde kendini geliştirmeye çalışsa da bazı zorluklarla karşılaşıyor. Bunlardan ilki çip üretiminde kullanılan ileri teknoloji ekipman ve makinelerin çok büyük kısmının ABD şirketleri tarafından üretilmesidir. İkinci zorluk ise çip tasarım ve teknolojilerindeki patent haklarının ABD şirketlerinde olmasıdır.
Bir çok teknolojik ürün ve çip üretiminde kullanılan nadir madenlerin dünya üzerinde keşfedilen rezervlerin büyük kısmının Çin topraklarında çıkarılıyor olması da ABD tarafının zayıf noktası olduğu biliniyordu.
Not:
TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. , Ltd.)